Μεγάλη Βρετανία: Στα πρόθυρα της ύφεσης - Σκληρά μέτρα Στάρμερ και φόβοι για την Ευρώπη

 

Για μια πολύ δύσκολη περίοδο κατά την οποία "τα πράγματα θα πάνε χειρότερα, πριν βελτιωθούν" προετοίμασε τους Βρετανούς ο νέος πρωθυπουργός της χώρας Κιρ Στάρμερ δίνοντας το στίγμα του πρώτου προϋπολογισμού της κυβέρνησής του που τον χαρακτήρισε μάλιστα "οδυνηρό".

Το γεγονός αυτό μόνο απαρατήρητο δεν μπορούσε να περάσει από τις ευρωπαϊκές χώρες καθώς η Μεγάλη Βρετανία μπορεί να μην είναι μέλος της ΕΕ αλλά μια ενδεχόμενη ύφεση αναμένεται να επηρεάσει τις γειτονικές οικονομίες. Σε κάθε περίπτωση το εύρος των επιπτώσεων αυτών θα εξαρτηθεί από τον αντίκτυπο των μέτρων λιτότητας Στράμερ στην βρετανική οικονομία που εμφανίζει αισθαινικούς ρυθμούς ανάπτυξης μετά την ύφεση του προηγούμενου  έτους 

Απευθυνόμενος στους πολίτες επανέλαβε πως ανακαλύφθηκε "μαύρη τρύπα" 22 δισεκατομμυρίων λιρών στα δημόσια οικονομικά την οποία η προηγούμενη κυβέρνηση είχε αποκρύψει από το ανεξάρτητο Γραφείο Ευθύνης Προϋπολογισμού.

"Κληρονομήσαμε, όχι μόνο μια οικονομική μαύρη τρύπα, αλλά και μια μαύρη τρύπα στην κοινωνία και γι' αυτό πρέπει να αναλάβουμε δράση και να πράξουμε διαφορετικά. Μέρος αυτού είναι να είμαστε τίμιοι με τον κόσμο σχετικά με τις επιλογές που έχουμε και με το πόσο σκληρό θα είναι αυτό", δήλωσε.

Ο Στάρμερ τόνισε πως θα πάρει καιρό να ανοικοδομηθεί η Βρετανία και να απαλλαγεί από τη σήψη που, όπως είπε, επικράτησε υπό την προηγούμενη κυβέρνηση των Συντηρητικών, ενώ προειδοποίησε πως "τα πράγματα θα πάνε χειρότερα, πριν βελτιωθούν".

Ανησυχία στη μεσαία τάξη

Ήδη σύμφωνα με την Telegraph, οι διαχειριστές κεφαλαίων δέχτηκαν χιλιάδες τηλεφωνήματα από πανικόβλητους με τους αποταμιευτές της μεσαίας τάξης να σπεύδουν να πουλήσουν μετοχές και ακίνητα για να αποφύγουν να πληρώσουν υψηλότερα επιτόκια εάν αυξηθεί ο φόρος κεφαλαιουχικών κερδών.

Υπάρχουν αυξανόμενες εικασίες ότι οι Εργατικοί θα μπορούσαν να ευθυγραμμίσουν τον φόρο κεφαλαιουχικών κερδών με τον φόρο εισοδήματος, αυξάνοντας ενδεχομένως τον υψηλότερο συντελεστή από 20% σε 45%.

Πολλοί ιδιοκτήτες αναμένεται να πουλήσουν τα ακίνητά τους άμεσα για να αποφύγουν την καταβολή οποιασδήποτε αυξημένης εισφοράς, οδηγώντας σε έξοδο από τον κλάδο των αγοραπωλησιών.

Η υπουργός Οικονομικών Ριβς  εξετάζει διάφορους τρόπους για να συγκεντρώσει έσοδα, στο πρώτο της σημαντικό δημοσιονομικό γεγονός, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης του φόρου κεφαλαιουχικών κερδών και του φόρου κληρονομιάς. Θεωρείται επίσης ότι σχεδιάζει να τηρήσει τους αυστηρούς δημοσιονομικούς περιορισμούς που προβλέπονται από τα σχέδια δαπανών της τελευταίας κυβέρνησης και να αλλάξει τον τρόπο μέτρησης του χρέους.

Η Ριβς  έχει ήδη ανακοινώσει ότι θα τερματίσει τις χειμερινές πληρωμές καυσίμων για περίπου 10 εκατομμύρια συνταξιούχους – μια απόφαση που έχει προκαλέσει αναστάτωση στους βουλευτές των Εργατικών αλλά την οποία υπερασπίστηκε ο Στάρμερ την Τρίτη.

Μιλώντας στο κοινοβούλιο, σημείωσε ότι ορισμένοι φόροι θα πρέπει να αυξηθούν στον προϋπολογισμό της 30ής Οκτωβρίου, λέει η Rachel Reeves.

Η επίπτωση των μέτρων

Ο Tom Clougherty, του Ινστιτούτου Οικονομικών Υποθέσεων, δήλωσε: "Η κυβέρνηση προετοιμάζει τους ψηφοφόρους για έναν προϋπολογισμό αύξησης των φόρων τον Οκτώβριο. Είναι επίσης σημαντικό να θυμάστε ότι η επίπτωση ενός φόρου δεν βαρύνει πάντα το άτομο που τον πληρώνει. Οι εργαζόμενοι συνήθως χάνουν όταν, για παράδειγμα, αυξάνεται ο εταιρικός φόρος. Οι σημαντικές αυξήσεις φόρων που δεν επηρεάζουν τους "εργαζομένους" είναι φαντασίωση".

Μιλώντας στο BBC News, ο Paul Johnson, του Ινστιτούτου Δημοσιονομικών Μελετών, είπε ότι οι άμεσοι φόροι σε άτομα με μέσους μισθούς ήταν "οι χαμηλότεροι που ήταν εδώ και 50 χρόνια". Και συνέχισε: "Η προσπάθεια να αυξηθούν σημαντικά οι φόροι χωρίς να επηρεαστεί αυτή η ομάδα ανθρώπων θα είναι πολύ περίπλοκη και δυνητικά θα έχει κάποιες αρνητικές οικονομικές συνέπειες".

Τα στοιχεία του Ινστιτούτου έδειξαν ότι μια αύξηση κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες του υψηλότερου συντελεστή θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση των φορολογικών εσόδων κατά 170 εκατ. £ το 2024-25, ακολουθούμενη από πτώση 1,1 δισεκατομμυρίων λιρών το 2025-26 και 2,1 δισεκατομμύρια £ το επόμενο έτος. Αυτό οφείλεται στον "συμπεριφορικό αντίκτυπο" της αυξημένης εισφοράς στους φορολογούμενους.

 

Κριτική από την αντιπολίτευση

Ανώτεροι αξιωματούχοι των Συντηρητικών κατηγόρησαν τους Εργατικούς ότι σχεδίαζαν να αθετήσουν τις προεκλογικές υποσχέσεις στους ψηφοφόρους. Ο Σούνακ, ο απερχόμενος ηγέτης των Tory, είπε: "Η σημερινή ομιλία του Στάρμερ ήταν η πιο ξεκάθαρη ένδειξη αυτού που σχεδίαζαν να κάνουν οι Εργατικοί από τότε – να αυξήσουν τους φόρους σας".

Η Λόρα Τροτ, η σκιώδης γενική γραμματέας του Υπουργείου Οικονομικών, δήλωσε: "Η ομιλία του Στάρμερ κατέστησε σαφές ότι οι καταστροφικές αυξήσεις φόρων, τις οποίες πάντα σχεδίαζε, βρίσκονται καθ'οδόν. Συντάξεις, επενδύσεις, σπίτια – τίποτα δεν θα είναι ασφαλές. Και, όταν συστήνεται, θα έχει αθετήσει την προεκλογική του υπόσχεση προς τον βρετανικό λαό.

Πολλοί συνταξιούχοι θα χρειαστούν στήριξη αυτόν τον χειμώνα που δεν θα είναι επιλέξιμοι για το νέο όριο πληρωμής για τα καύσιμα για το χειμώνα, προειδοποίησε πρώην υπουργός Εργασίας.

Ακύρωσε συμφωνία 40 εκατ. λιρών για χρήση ελικοπτέρου

Στα πλαίσια αυτά ήδη ο νέος πρωθυπουργός προχώρησε στην ακύρωσε συμβολαίου για χρήση ελικοπτέρου ύψους 40 εκατ. λιρών που συνάφθηκε από τον προκάτοχό του.

Ο Ρίσι Σουνακ επικρίθηκε για τη χρήση ελικοπτέρων κατά τη διάρκεια της θητείας του. Η σύμβαση επρόκειτο να ανανεωθεί, αλλά τώρα καταργείται από την Ντάουνινγκ Στριτ και το Υπουργείο Άμυνας.

Ο Rishi Sunak χρησιμοποιούσε τζετ και ελικόπτερα RAF για εσωτερικές πτήσεις πιο συχνά από τους τρεις προηγούμενους πρωθυπουργούς του Ηνωμένου Βασιλείου, σύμφωνα με έρευνα του BBC το 2023.

Μάλιστα πηγές από το Εργατικό κόμμα σχολίαζαν ότι πέρα ​​από τη μαύρη τρύπα των 22 δισεκατομμυρίων λιρών στα δημόσια οικονομικά, η προτεραιότητα του Σούνακ ήταν να διατηρήσει την υπηρεσία VIP του ελικοπτέρου.

Αναιμική ανάπτυξη μετά την ύφεση του 2023

Σημειώνεται ότι η οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου πέρασε το 2024 σε τροχιά ανάπτυξης μετά την ύφεση του προηγούμενου έτος, ωστόσο οι ρυθμοί ανάπτυξης παραμένουν αδύναμοι και δεν αποκλείεται μια πολιτική δημοσιονομικής λιτότητας να την οδηγήσει και πάλι σε ύφεση.

Ειδικότερα, το βρετανικό ΑΕΠ αναπτύχθηκε κατά 0,6% το β' τρίμηνο (Απρίλιος-Ιούνιος) του 2024, μετά από αύξηση 0,7% το α' τρίμηνο (Ιανουάριος-Μάρτιος) 2024. Σε σύγκριση με ένα χρόνο νωρίτερα, το βρετανικό ΑΕΠ εκτιμάται ότι αναπτύχθηκε 0,9% το β' τρίμηνο, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις της στατιστικής υπηρεσίας της χώρας.


Το 2023 η βρετανική οικονομία κατέγραψε δύο τρίμηνα αρνητικής μεταβολής του ΑΕΠ – ο πιο συνηθισμένος ορισμός της ύφεσης – με το ΑΕΠ να εμφανίζει μηδενική ανάπτυξη το β' τρίμηνο και να συρρικνώνεται κατά 0,1% και κατά 0,3% το γ' και το δ' τρίμηνο του έτους.